Symbol 06-E niepełnosprawność: Co oznacza i jakie daje prawa

Symbol 06-E w orzeczeniu o niepełnosprawności oznacza epilepsję (padaczkę) jako główną przyczynę niepełnosprawności. Jest to zaburzenie neurologiczne charakteryzujące się nawracającymi napadami padaczkowymi, które mogą znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie osoby chorującej. Posiadanie orzeczenia z symbolem 06-E daje dostęp do szeregu uprawnień i form wsparcia, które pomagają w codziennym życiu i aktywizacji zawodowej osób z tą niepełnosprawnością.

Co oznacza symbol 06-E w orzeczeniu o niepełnosprawności?

Symbol 06-E jest jednym z dwunastu kodów stosowanych w polskim systemie orzecznictwa o niepełnosprawności. Odnosi się on konkretnie do epilepsji (padaczki) w postaci nawracających napadów padaczkowych, które są spowodowane różnymi czynnikami etiologicznymi lub mają wyraźne następstwa psychoneurologiczne [1]. Kod ten jest oficjalnym potwierdzeniem, że epilepsja stanowi główną lub jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności danej osoby.

Warto zaznaczyć, że w orzeczeniu o niepełnosprawności może być podany więcej niż jeden symbol, jednak nie więcej niż trzy. Każdy z symboli zawartych w orzeczeniu musi stanowić samodzielną przyczynę niepełnosprawności i w porównywalnym stopniu wpływać na zaburzenie funkcji organizmu [2]. Oznacza to, że jeśli osoba choruje na epilepsję oraz ma inne schorzenia, ale tylko epilepsja znacząco wpływa na jej funkcjonowanie, w orzeczeniu zostanie wpisany wyłącznie symbol 06-E.

Epilepsja jako przyczyna niepełnosprawności

Epilepsja to przewlekła choroba neurologiczna, która charakteryzuje się występowaniem napadów padaczkowych. Napady te powstają w wyniku nieprawidłowych, nadmiernych i synchronicznych wyładowań elektrycznych w komórkach nerwowych mózgu [3]. Choroba ta może mieć różne podłoże – od genetycznego po nabyte (np. w wyniku urazu, udaru czy guza mózgu).

Główne objawy epilepsji, które mogą wpływać na niepełnosprawność, to:

• Napady drgawkowe z utratą świadomości
• Zaburzenia koncentracji i pamięci
• Problemy z koordynacją ruchową
• Okresowe zaburzenia świadomości
• Nietypowe zachowania i automatyzmy ruchowe
• Zaburzenia nastroju i problemy psychologiczne

Epilepsja zaliczana jest do tzw. schorzeń szczególnych, które szczególnie utrudniają wykonywanie pracy. Inne schorzenia z tej grupy to m.in. choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, głuchota czy przewlekłe choroby psychiczne [1]. Status schorzenia szczególnego ma znaczenie dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnością, o czym więcej w dalszej części artykułu.

Stopnie niepełnosprawności przy symbolu 06-E

Osoby z epilepsją mogą otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności w jednym z trzech stopni: lekkim, umiarkowanym lub znacznym. O przyznaniu konkretnego stopnia decyduje komisja orzekająca na podstawie dokumentacji medycznej, opinii neurologa oraz wpływu choroby na codzienne funkcjonowanie [2].

Warto podkreślić, że stopień niepełnosprawności nie jest przyznawany wyłącznie na podstawie diagnozy epilepsji, ale przede wszystkim na podstawie jej wpływu na funkcjonowanie danej osoby. Dwie osoby z tą samą diagnozą mogą otrzymać różne stopnie niepełnosprawności, jeśli choroba w różnym stopniu wpływa na ich życie [3].

Prawa i uprawnienia związane z symbolem 06-E

Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności z symbolem 06-E daje dostęp do szeregu uprawnień i form wsparcia. Zakres tych uprawnień zależy od przyznanego stopnia niepełnosprawności oraz indywidualnych wskazań zawartych w orzeczeniu [1].

Ulgi i świadczenia finansowe

• Zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł miesięcznie) – dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub umiarkowanym, jeżeli niepełnosprawność powstała przed 21. rokiem życia
• Świadczenie wspierające – niezależne od symbolu niepełnosprawności, a od potrzeby wsparcia określonej w decyzji WZON
• Ulga rehabilitacyjna w podatku dochodowym
• Ulgi komunikacyjne (zależne od stopnia niepełnosprawności)
• Dofinansowanie do leków i rehabilitacji

Wsparcie w zatrudnieniu

Epilepsja należy do tzw. schorzeń specjalnych, które uprawniają pracodawcę do uzyskania wyższego dofinansowania z PFRON do zatrudnienia pracownika z niepełnosprawnością [1]. W 2025 roku dofinansowanie to wynosi:

Pracodawcy zatrudniający osoby z epilepsją ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają również prawo do obniżenia wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych [1].

Inne formy wsparcia

• Pierwszeństwo w dostępie do opieki medycznej
• Dodatkowe przerwy w pracy
• Dostęp do turnusów rehabilitacyjnych
• Możliwość korzystania z asystenta osoby niepełnosprawnej
• Karta parkingowa (dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub z umiarkowanym, jeśli posiadają odpowiednie wskazanie w orzeczeniu)

Praktyczne aspekty życia z epilepsją

Osoby z epilepsją muszą uwzględniać pewne ograniczenia i środki ostrożności w codziennym życiu. Oto najważniejsze praktyczne aspekty:

Ograniczenia zawodowe

Ze względów bezpieczeństwa, osoby z epilepsją mają pewne ograniczenia zawodowe [2]. Nie mogą pracować:

• Na wysokościach
• Przy maszynach w ruchu
• W systemie zmianowym zaburzającym rytm snu
• Jako kierowcy zawodowi
• W zawodach wymagających posiadania broni

Mogą jednak wykonywać wiele innych zawodów, szczególnie prace biurowe, które nie stwarzają zagrożenia podczas ewentualnego napadu.

Prowadzenie pojazdów

Możliwość prowadzenia samochodu z symbolem 06-E zależy od częstotliwości napadów i skuteczności leczenia. Osoby, u których napady są dobrze kontrolowane lekami i nie występowały przez okres co najmniej 2 lat, mogą ubiegać się o prawo jazdy. Konieczna jest pozytywna opinia neurologa oraz badanie przez lekarza medycyny pracy [3].

Codzienne środki ostrożności

Osoby z epilepsją powinny stosować pewne środki ostrożności w codziennym życiu:

• Regularne przyjmowanie leków przeciwpadaczkowych
• Unikanie czynników wyzwalających napady (np. migające światła, niedobór snu)
• Noszenie bransoletki medycznej z informacją o chorobie
• Informowanie bliskich osób o chorobie i instruowanie ich, jak pomóc podczas napadu
• Zachowanie szczególnej ostrożności podczas kąpieli i pływania

Jak uzyskać orzeczenie z symbolem 06-E?

Aby uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności z symbolem 06-E, należy złożyć odpowiedni wniosek w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności właściwym dla miejsca zamieszkania [2]. Do wniosku należy dołączyć:

• Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia wydane przez lekarza prowadzącego (nie starsze niż 30 dni)
• Dokumentację medyczną potwierdzającą epilepsję (wyniki badań EEG, MRI, opinie neurologów)
• Zaświadczenia od neurologa opisujące przebieg choroby, częstotliwość napadów i stosowane leczenie
• Dokumenty pokazujące wpływ choroby na codzienne funkcjonowanie

Po złożeniu wniosku osoba zostaje wezwana na komisję lekarską, która ocenia stan zdrowia i wydaje orzeczenie. Orzeczenie może być wydane na czas określony (od roku do 5 lat) lub na stałe, w zależności od charakteru choroby i rokowania [3].

Organizacje wspierające osoby z epilepsją

W Polsce działa kilka organizacji, które oferują wsparcie osobom z epilepsją i ich rodzinom:

• Polskie Stowarzyszenie Ludzi Cierpiących na Padaczkę – oferuje pomoc psychologiczną, prawną i socjalną
• Fundacja Epileptologii – prowadzi działalność edukacyjną i badawczą
• Fundacja „EPI” – organizuje turnusy rehabilitacyjne i grupy wsparcia
• Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie – udzielają informacji o dostępnych formach wsparcia
• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) – oferuje programy aktywizacji zawodowej

Organizacje te prowadzą grupy wsparcia, poradnictwo i programy aktywizacyjne. Pomagają w adaptacji do życia z chorobą i w przezwyciężaniu trudności związanych z epilepsją [3].

Podsumowanie

Symbol 06-E w orzeczeniu o niepełnosprawności oznacza epilepsję jako przyczynę niepełnosprawności. Osoby posiadające takie orzeczenie mają dostęp do szeregu uprawnień i form wsparcia, które pomagają im w codziennym funkcjonowaniu i aktywizacji zawodowej. Epilepsja, choć wiąże się z pewnymi ograniczeniami, przy odpowiednim leczeniu i wsparciu nie musi znacząco obniżać jakości życia.

Najważniejsze jest, aby osoby z epilepsją regularnie konsultowały się z neurologiem, przestrzegały zaleceń lekarskich i korzystały z dostępnych form wsparcia. Dzięki temu mogą prowadzić aktywne życie zawodowe i społeczne, realizując swoje cele i aspiracje mimo choroby.

Źródła

1. https://kadry.infor.pl/zatrudnienie/zatrudnianie-niepelnosprawnych/7469611,symbol-niepelnosprawnosci-06e-orzeczenie-co-przysluguje-2025-2026-lista.html
2. https://psycholog-dla-ozn.pl/symbol-przyczyny-niepelnosprawnosci-06-e-co-oznacza-i-jakie-daje-prawa
3. https://archiwum.niepelnosprawni.pl/ledge/x/317232