Pies Przewodnik i Asystujący: Cena i Jak Go Dostać?

Pies asystujący to nieocenione wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami, umożliwiające im większą samodzielność i poprawę jakości życia. Niezależnie czy mówimy o psie przewodniku dla osoby niewidomej, czy psie asystencie dla osoby z niepełnosprawnością ruchową, te specjalnie wyszkolone zwierzęta wykonują zadania, które znacząco ułatwiają codzienne funkcjonowanie. W tym artykule dowiesz się, ile kosztuje pies asystujący, jak go otrzymać oraz jakie umiejętności nabywa podczas szkolenia.

Rodzaje psów asystujących – kto może skorzystać z ich pomocy?

Pies asystujący to ogólne określenie specjalnie wyszkolonego psa, który pomaga osobie z niepełnosprawnością. Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pies asystujący to „odpowiednio wyszkolony i specjalnie oznaczony pies, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym”.

Główne kategorie psów asystujących:

• Pies przewodnik – towarzyszy osobom niewidomym lub niedowidzącym, pomagając im bezpiecznie poruszać się w przestrzeni publicznej
• Pies asystent (serwisowy) – wspiera osoby z niepełnosprawnością ruchową, wykonując zadania takie jak podnoszenie przedmiotów, otwieranie drzwi czy włączanie światła
• Pies sygnalizujący – pomaga osobom niesłyszącym lub niedosłyszącym, informując o dźwiękach takich jak dzwonek do drzwi czy alarm
• Pies sygnalizujący atak choroby – wyczuwa nadchodzący atak epilepsji, cukrzycy lub innych schorzeń i ostrzega o tym właściciela

Każdy z tych psów przechodzi specjalistyczne szkolenie dostosowane do potrzeb przyszłego właściciela. W Polsce najczęściej spotykane są psy przewodniki i psy asystenci, choć rośnie również liczba psów szkolonych do wykrywania ataków chorób.

Ile kosztuje pies przewodnik dla niewidomych? Realne koszty

Koszt wyszkolenia psa przewodnika jest znaczący i stanowi jedną z głównych barier w ich dostępności. Wbrew powszechnym opiniom, nie jest to wydatek rzędu kilku tysięcy złotych, a raczej kilkudziesięciu.

Warto podkreślić, że pełne wyszkolenie psa przewodnika trwa około 2 lat i wymaga zaangażowania wielu specjalistów. Nie każdy pies, nawet z odpowiedniej rasy, nadaje się do tej roli – zwierzęta przechodzą rygorystyczną selekcję pod kątem zdrowia i predyspozycji charakterologicznych.

Czego uczą się psy przewodnicy niewidomych? Program szkolenia

Szkolenie psa przewodnika to kompleksowy proces, który obejmuje wiele etapów i umiejętności. Pies musi nauczyć się nie tylko podstawowego posłuszeństwa, ale także specjalistycznych zadań, które będą pomagać osobie niewidomej w codziennym funkcjonowaniu.

Psy przewodniki uczą się również tzw. „inteligentnego nieposłuszeństwa” – czyli ignorowania komend właściciela, jeśli ich wykonanie mogłoby sprowadzić na niego niebezpieczeństwo. Na przykład, pies nie wykona polecenia przejścia przez ulicę, jeśli nadjeżdża samochód, nawet jeśli otrzyma taką komendę.

Etapy szkolenia psa przewodnika:

1. Wybór i ocena szczeniąt (8-12 tygodni)
2. Wychowanie u rodziny zastępczej (do 12-18 miesięcy)
3. Podstawowe szkolenie posłuszeństwa
4. Specjalistyczne szkolenie przewodnickie
5. Dopasowanie psa do konkretnej osoby niewidomej
6. Wspólne szkolenie psa z przyszłym właścicielem
7. Regularne kontrole i doszkalanie

Cały proces trwa około 2 lat i wymaga zaangażowania wielu osób: hodowców, rodzin zastępczych, trenerów i instruktorów. Tylko psy, które pomyślnie przejdą wszystkie etapy szkolenia, otrzymują certyfikat potwierdzający status psa asystującego.

Szkolenie psa przewodnika – kto pokrywa koszty?

Finansowanie szkolenia psa asystującego to złożona kwestia. W Polsce istnieje kilka możliwości pokrycia tych wysokich kosztów, choć system wsparcia nie jest jeszcze tak rozwinięty jak w krajach Europy Zachodniej czy USA.

Główne źródła finansowania:

Niestety, kwota ta pokrywa jedynie koszt samego certyfikatu, a nie całego szkolenia. Pozostałe koszty mogą być pokrywane z różnych źródeł:

• Środki własne organizacji szkolących psy
• Dotacje z PFRON na działalność organizacji
• Darowizny i zbiórki publiczne
• Sponsorzy i partnerzy biznesowi
• Środki własne osoby ubiegającej się o psa (w ostateczności)

Większość organizacji w Polsce, takich jak Polski Związek Niewidomych czy Fundacja Vis Maior, stara się przekazywać psy asystujące nieodpłatnie lub za symboliczną opłatą. Jednak ze względu na ograniczone finansowanie, liczba wyszkolonych psów jest niewielka w stosunku do potrzeb.

Jak dostać psa asystenta? Proces krok po kroku

Proces uzyskania psa asystującego wymaga cierpliwości i przejścia przez kilka etapów. Czas oczekiwania może wynosić od kilku miesięcy do nawet 2-3 lat, w zależności od dostępności wyszkolonych psów i liczby oczekujących.

Etapy uzyskania psa asystującego:

1. Znalezienie organizacji szkolącej psy asystujące odpowiedniego typu
2. Złożenie wniosku i dokumentacji medycznej potwierdzającej niepełnosprawność
3. Wstępna kwalifikacja i wywiad środowiskowy
4. Ocena warunków mieszkaniowych i możliwości opieki nad psem
5. Dopasowanie odpowiedniego psa do potrzeb i stylu życia
6. Wspólne szkolenie z psem (zwykle 2-4 tygodnie)
7. Przekazanie psa i certyfikatu
8. Regularne kontrole i wsparcie po przekazaniu

Wymagania dla kandydatów:

• Odpowiedni stopień i rodzaj niepełnosprawności
• Zdolność do samodzielnej opieki nad psem
• Odpowiednie warunki mieszkaniowe
• Stabilna sytuacja życiowa
• Gotowość do aktywnego życia z psem
• Brak przeciwwskazań zdrowotnych (np. alergia na sierść)

Organizacje szkolące psy asystujące przeprowadzają dokładną weryfikację kandydatów, aby upewnić się, że pies trafi do osoby, która będzie mogła zapewnić mu odpowiednią opiekę i w pełni wykorzysta jego umiejętności.

Status prawny psa asystującego – gdzie może wejść?

Pies asystujący ma w Polsce specjalny status prawny, który zapewnia osobie z niepełnosprawnością prawo do wstępu z nim do różnych miejsc. Reguluje to ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Miejsca, do których można wejść z psem asystującym:

• Obiekty użyteczności publicznej (urzędy, sądy, muzea, teatry, szkoły)
• Placówki medyczne (przychodnie, szpitale)
• Sklepy, restauracje, hotele
• Obiekty sportowe
• Dworce kolejowe i autobusowe, lotniska
• Parki narodowe i rezerwaty przyrody
• Plaże i kąpieliska

Osoba z niepełnosprawnością może również podróżować z psem asystującym środkami transportu publicznego, w tym pociągami, autobusami, tramwajami i samolotami.

Warto wiedzieć, że pies asystujący nie musi mieć założonego kagańca ani być prowadzony na smyczy. Zarządzający obiektami użyteczności publicznej nie mają prawa odmówić wstępu osobie z psem asystującym, o ile spełnione są powyższe warunki.

Organizacje szkolące psy asystujące w Polsce

W Polsce działa kilka organizacji zajmujących się szkoleniem psów asystujących. Każda z nich musi być wpisana do rejestru podmiotów uprawnionych do wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego, prowadzonego przez Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.

Każda z tych organizacji ma własne procedury rekrutacyjne i kryteria przyznawania psów. Warto skontaktować się z kilkoma z nich, aby zwiększyć swoje szanse na otrzymanie psa asystującego.

Koszty utrzymania psa asystującego – na co się przygotować?

Otrzymanie psa asystującego to dopiero początek wspólnej drogi. Należy pamiętać, że pies wymaga regularnej opieki i generuje stałe koszty utrzymania. Planując przyjęcie psa asystującego, warto uwzględnić następujące wydatki:

Łączny miesięczny koszt utrzymania psa asystującego można szacować na około 500-800 zł. Warto jednak pamiętać, że osoby z niepełnosprawnością mogą liczyć na pewne ulgi:

Niektóre organizacje oferują również wsparcie w postaci pakietów startowych (karma, akcesoria) oraz pomoc w nagłych sytuacjach weterynaryjnych. Przed przyjęciem psa warto dokładnie zapoznać się z ofertą danej organizacji w tym zakresie.

Odpowiedzialność za psa asystującego – co mówią przepisy?

Posiadanie psa asystującego wiąże się nie tylko z przywilejami, ale również z odpowiedzialnością. Właściciel psa asystującego ponosi pełną odpowiedzialność za jego zachowanie i ewentualne szkody wyrządzone przez zwierzę.

Odpowiedzialność ta jest pełna i niezależna od tego, czy dane zachowanie psa było zawinione przez właściciela. Dlatego tak ważne jest, aby:

• Regularnie pracować z psem i utrzymywać jego umiejętności
• Dbać o jego zdrowie i dobrostan
• Obserwować zachowanie psa i reagować na pierwsze oznaki stresu lub zmęczenia
• Zawsze mieć przy sobie wymagane dokumenty (certyfikat i książeczkę szczepień)
• Rozważyć wykupienie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej

Warto pamiętać, że pies asystujący, mimo specjalistycznego wyszkolenia, pozostaje zwierzęciem i może mieć gorsze dni. Właściciel powinien znać swojego psa na tyle dobrze, aby przewidywać jego reakcje i zapobiegać potencjalnie niebezpiecznym sytuacjom.

Podsumowanie: Czy pies asystujący to rozwiązanie dla Ciebie?

Pies asystujący może znacząco poprawić jakość życia osoby z niepełnosprawnością, zwiększając jej niezależność i bezpieczeństwo. Jednak decyzja o przyjęciu takiego psa powinna być dokładnie przemyślana.

Przed podjęciem decyzji warto skontaktować się z organizacjami szkolącymi psy asystujące, porozmawiać z osobami, które już korzystają z pomocy takich psów, oraz realnie ocenić swoje możliwości opieki nad zwierzęciem. Pies asystujący to nie tylko pomocnik, ale przede wszystkim żywa istota wymagająca troski i uwagi.

Źródła

[1] Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 44) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19971230776

[2] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1.04.2010 r. w sprawie wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego (Dz.U. z 2010 r., nr 64, poz. 399) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20100640399

[3] Rejestr podmiotów uprawnionych do wydawania certyfikatów potwierdzających status psa asystującego https://www.gov.pl/web/rodzina/rejestr-podmiotow-uprawnionych-do-wydawania-certyfikatow-potwierdzajacych-status-psa-asystujacego

[4] Fundacja Vis Maior – Psy przewodniki https://fundacjavismaior.pl/psy-przewodniki/

[5] Polski Związek Niewidomych – Psy przewodniki https://pzn.org.pl/psy-przewodniki/

[6] Assistance Dogs International – Statystyki psów asystujących w Europie https://assistancedogsinternational.org/

[7] Ustawa z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2023, poz. 70) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19910090031